Cechy kliniczne napadu migreny

Obraz kliniczny migreny charakteryzuje się spontanicznym, nawracającym bólem głowy, pojawiającym się napadowo i trwającym 4–72 godziny u osób dorosłych. Typowymi cechami napadu są bóle jednostronne o pulsującym charakterze, średnim lub znacznym nasileniu, pogarszające się pod wpływem zwykłej aktywności fizycznej, z towarzyszącymi nudnościami lub wymiotami, wrażliwością na światło, hałas i zapachy. W związku z obecnością u niektórych chorych ogniskowych objawów neurologicznych poprzedzających napad bólu głowy i trwających do 60 minut (a czasami towarzyszących napadowi), migrenę podzielono na dwie odmiany – migrenę bez aury oraz migrenę z aurą. Tę ostatnią notuje się znacznie częściej. Odsetek jej występowania określany jest na 75% wśród wszystkich chorych na migrenę [1]. Migrenę bez aury należy rozpoznać, gdy stwierdza się u chorego wystąpienie przynajmniej 5 napadów spełniających kryteria diagnostyczne opracowane przez Komitet Klasyfikacyjny Bólów Głowy (International Headache Society – IHS) [2]:

• napad trwa 4–72 godziny (wyjątkiem są dzieci poniżej 15. r.ż., u których napad może trwać do 2 godzin),
• napad jest związany z co najmniej dwoma objawami z poniższych:
  • połowiczy ból głowy,
  • pulsujący charakter bólu,
  • nasilenie bólu umiarkowane lub znaczne, upośledzające codzienną aktywność,
  • pogarszanie stanu chorego przez zwykłą aktywność fizyczn
• w czasie napadu występują:
  • nudności i/lub wymioty,
  • fotofobia i fonofobia.

Migrenę z aurą należy rozpoznać, gdy stwierdza się u chorego wystąpienie przynajmniej 2 napadów o wspomnianej symptomatologii, poprzedzonych swoistymi objawami aktywności OUN. Atak rozpoczyna się jednym lub więcej odwracalnymi objawami neurologicznymi, które narastają powoli w ciągu kilku minut (5–20) i trwają do 1 godziny, po nich następuje najczęściej krótkotrwała, nie dłużej niż 60 minut trwająca przerwa bezobjawowa i ból głowy z nudnościami, wymiotami, wrażliwością na światło i hałas. Najczęstszą postacią aury jest jej postać typowa, w której dochodzi do zaburzeń wzrokowych i/lub jednostronnych zaburzeń czucia, i/lub niedowładu połowiczego, zaburzeń mowy. Migrena z aurą typową w postaci mroczka migocącego, czyli błyszczącej, drgającej i rozszerzającej się plamy w środku pola widzenia, zygzaków, błysków, ubytków w polu widzenia, jest migreną z aurą wzrokową. Rzadką postacią migreny z aurą jest rodzinna migrena połowiczoporaźna. Podstawą rozpoznania tej postaci migreny jest pojawienie się w przebiegu aury niedowładu połowiczego i występowanie podobnych napadów przynajmniej u jednej osoby spokrewnionej w pierwszym lub drugim stopniu z chorym. Migrena z aurą, w której objawy ogniskowe związane są z pniowymi i/lub móżdżkowymi zaburzeniami czynności (dyzartria, zawroty głowy, szum w uszach, upośledzenie słuchu, podwójne widzenie, ataksja, obustronne parestezje, obustronny niedowład, ilościowe zaburzenia świadomości), jest określana jako migrena typu podstawnego [3]. Właściwy napad migreny zarówno z aurą, jak i bez aury może być poprzedzony objawami prodromalnymi (zapowiadającymi), które występują na kilka godzin do 2 dni przed napadem. Są to nietypowe dolegliwości, takie jak zaburzenia łaknienia, zwiększone pragnienie, apatia, obniżenie nastroju (lub pobudzenie), nadmierne ziewanie itp. [4].

Obraz kliniczny migreny charakteryzuje się spontanicznym, nawracającym bólem głowy, pojawiającym się napadowo i trwającym 4-72 godzin u osób dorosłych. Typowimi cechami napadu są bóle jednostronne o pulsującym charakterze, z towarzyszącymi nudnościami lub wymiotami, wrażliwością na światło, hałas i zapachy.

U większości dorosłych chorych napady występują spontanicznie. Mogą być także prowokowane przez czynniki zewnętrzne: zmiany pogody (wiatry górskie – halny, fen, zmiana frontu atmosferycznego), nieprawidłowy reżim snu (zbyt krótki lub zbyt długi sen), niektóre produkty spożywcze (np. czekolada, wysokogatunkowe sery, czerwone wino, pomidory, produkty białkowe, niektóre owoce cytrusowe, orzechy i inne) oraz niektóre leki, m.in. doustne środki antykoncepcyjne, nitraty, pochodne rezerpiny, alkohol. Prowokacja napadów migrenowych jest zmienna i mało powtarzalna, szczególnie u osób dorosłych, bardziej typowa jest dla dzieci [5].  Szczególną uwagę należy zwrócić na wyodrębnioną w ostatnich latach migrenę transformowaną (przewlekłą). Dotyczy ona co najmniej 20% wszystkich przypadków choroby, w których po wielu latach trwania typowych napadów dochodzi do jej ewolucji w codzienne bóle głowy. Najczęściej dzieje się tak wskutek nadużywania leków przeciwbólowych, ergotaminy lub tryptanów – w tych przypadkach migrenę transformowaną identyfikuje się z polekowym bólem głowy „z odbicia”. Transformacja migreny w codzienny ból głowy może zachodzić także w wyniku dołączenia do migreny innych procesów, np. klimakterium, nadciśnienia tętniczego, depresji lub urazu czaszki [6]. W migrenie transformowanej występuje codzienny ból głowy, a cechy migrenowe ulegają zatarciu. Jeżeli u chorego z rozpoznaną migreną występują codzienne lub prawie codzienne bóle głowy, a nie można zidentyfikować przyczyny przewlekania się bólu, to w takim...